Wino Barolo: Wszystko co musisz wiedzieć

Co to jest wino Barolo?

Wino Barolo – z pewnością natknąłeś się kiedyś na nazwę tego wyjątkowego wina. Ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co tak naprawdę kryje się za tą nazwą? Barolo jest jednym z najbardziej prestiżowych, godnych starzenia i kolekcjonerskich win na świecie. Podobnie jak wiele innych znakomitych win, Barolo jest fascynującym wyrazem konkretnego miejsca widzianego przez pryzmat spójnej odmiany winogron. Barolo, nazywane często „królem win i winem królów”, to czerwone wino produkowane wyłącznie w określonym regionie Piemont w północnych Włoszech. Jako wino klasy DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita), musi spełniać rygorystyczne standardy i przepisy, aby móc nosić swój szlachetny tytuł. Wytwarzane jest z winogron Nebbiolo i często określane jest jako jedno z najlepszych i najbardziej prestiżowych win włoskich. Barolo kojarzone jest często z aromatami smoły, a jednocześnie kwiatów róży, a wina są znane ze swojej zdolności do starzenia się i zwykle przyjmują rdzawoczerwony odcień w miarę dojrzewania. Barolo musi dojrzewać przez co najmniej 36 miesięcy po zbiorach przed wypuszczeniem na rynek, z czego co najmniej 18 miesięcy w dębowej beczce. Poddane leżakowaniu przez co najmniej 5 lat przed wypuszczeniem na rynek wino może być oznaczone kategorią „Riserva”.

Skąd pochodzi wino Barolo?

Podobnie jak Szampan może pochodzić tylko z regionu Szampanii we Francji, wina Barolo mogą pochodzić tylko z apelacji o tej samej nazwie w regionie Piemont w północnych-zachodnich Włoszech. Produkowane są szczególnie w okolicach miasteczek Barolo, La Morra, Castiglione Falletto, Serralunga d’Alba i Monforte d’Alba. Obecna strefa Barolo znajduje się nieco ponad 11 km na południowy zachód od miasteczka Alby. Choć jest prawie 3 razy większa od pobliskiej strefy Barbaresco, jest nadal stosunkowo mała i ma tylko 8 km szerokości w najszerszym punkcie.
 
Chociaż w strefie Barolo nie ma oficjalnego systemu oznaczania winnic jako Cru (jak w Burgundii), tradycja ustna i historia wysokich cen oferowanych przez negocjantów wyniosły niektóre winnice do statusu „Cru” w Barolo. W gminie Barolo, winnice takie jak Cannubi i Sarmassa są uznawane za klasyczne „Cru”, podobnie jak winnica Brunate, która jest dzielona z gminą La Morra. W La Morra również znajdują się wysoko cenione winnice, takie jak Cerequio i Rocche. W Castiglione Falletto wyróżniają się winnice Monprivato i Villero. Gmina Serralunga d’Alba jest znana z winnic Lazzarito i Vigna Rionda, natomiast gmina Monforte d’Alba jest domem dla winnic Bussia, Ginestra i Santo Stefano di Perno.

wini barolo

Fot. materiały prasowe producenta Batasiolo

Z jakiego szczepu produkuje się Barolo?

Barolo powstaje wyłącznie z winogron odmiany Nebbiolo, która jest znana ze swojej trudnej uprawy z powodu późnego dojrzewania i specyficznych wymagań dotyczących miejsca. Nebbiolo produkuje wina o intensywnym aromacie, z nutami owocowymi, kwiatowymi oraz ziemistymi i mineralnymi, które z czasem nabierają złożoności. Region Barolo cechuje się różnorodnymi warunkami klimatycznymi i glebowymi, co przekłada się na bogactwo i różnorodność smaków win pochodzących z tego obszaru.

Główne cechy charakterystyczne Nebbiolo to bogaty profil zapachowy oraz wysoki poziom tanin. Odmiana ta posiada skórkę pełną garbników, które są na tyle mocne, że wina z tego szczepu tradycyjnie musiały dojrzewać przez wiele lat w beczkach i butelkach, aby taniny zmiękły do poziomu umożliwiającego przyjemne spożycie. Nebbiolo cechuje się także wysoką kwasowością, co w połączeniu z taninami nadaje winom na bazie tej odmiany wyjątkowy potencjał do dojrzewania. Choć skórki zawierają dużo garbników, mają niską zawartość barwników, przez co wino, które początkowo jest intensywnie kolorowe, z czasem szybko blednie. Młode Nebbiolo oferuje aromatyczny profil z dominującymi nutami owocowymi wiśni, malin i czereśni. Z biegiem czasu pojawiają się również aromaty kwiatowe, głównie róży, a później nuty ściółki leśnej, ziemi, skóry i charakterystyczny zapach dymu, smoły. Nebbiolo to zazwyczaj wino o pełnej strukturze i solidnym ciele, ale zarazem pełne elegancji i finezji. Naprawdę jedyne w swoim rodzaju. Niestety uprawa gron Nebbiolo nie należy do łatwych. Aby osiągnąć pełną dojrzałość, szczep ten potrzebuje długiego i stabilnego okresu wegetacji. Rozkwita jako pierwszy, a do zbiorów dojrzewa najpóźniej, przez co jest podatny na różnorodne zagrożenia pogodowe. Nebbiolo ma również zdolność do wyraźnego oddawania charakteru siedliska, w którym rosną winogrona. Piemont, z jego dolinami i stokami o różnej ekspozycji, jest idealnym miejscem do uprawy tej odmiany. Podobnie jak w Burgundii, terroir ma tu ogromne znaczenie.

Jaki styl ma Barolo?

Dawniej wina Barolo charakteryzowały się wysoką zawartością tanin. Aby złagodzić ich smak i uczynić je gotowymi do picia, konieczne było odczekanie ponad dekady. Proces fermentacji trwał co najmniej trzy tygodnie, podczas których wino pozostawało w kontakcie ze skórkami winogron, co prowadziło do intensywnej ekstrakcji tanin. Następnie wino dojrzewało przez lata w dużych, drewnianych beczkach. Aby zaspokoić bardziej nowoczesne, międzynarodowe gusta, preferujące wina o bardziej owocowym charakterze, niektórzy producenci zaczęli skracać czas fermentacji do maksymalnie dziesięciu dni oraz stosować nowe francuskie dębowe barrique (małe beczki) do dojrzewania wina. „Tradycjonaliści” twierdzili, że wina wytwarzane w ten sposób nie przypominają już „prawdziwego” Barolo. Spór między zwolennikami tradycyjnych i nowoczesnych metod produkcji wina znany jest jako „wojny Barolo”. Na szczęście postęp w uprawie winorośli pomógł zniwelować różnice między nowoczesnymi i tradycyjnymi producentami. Zamiast opowiadać się za jednym z radykalnych obozów, wielu producentów wybiera obecnie kompromisowe podejście, łącząc modernistyczne techniki z tradycyjnym winiarstwem.
 
Barolo to zazwyczaj bogate, głęboko skoncentrowane, pełne wina z wyraźnymi taninami i kwasowością. Wina te są prawie zawsze lekko zabarwione, zmieniając swój kolor od rubinowego do granatowego w młodości, a następnie przyjmując ceglasto-pomarańczowe odcienie wraz z wiekiem. Podobnie jak Pinot Noir, Barolo nigdy nie są nieprzezroczyste. Mają potencjał do rozwijania szerokiej gamy złożonych i egzotycznych aromatów, takich jak smoła i róże, a także kamfora, czekolada, suszone owoce, śliwki, eukaliptus, skóra, lukrecja, mięta, morwy, przyprawy, truskawki, tytoń, białe trufle, oraz suszone i świeże zioła. Taniny dodają tekstury i równoważą umiarkowane do wysokich poziomy alkoholu w Barolo, które wynoszą minimum 13%, ale często przekraczają 15%.

wino barolo

Fot. materiały prasowe producenta Batasiolo

Z czym pić Barolo?

Barolo to wielkie, mocne, garbnikowe wino, które należy łączyć z potrawami o podobnej wadze. W połączeniu z lekkimi daniami takimi jak gotowane na parze warzywa, Barolo przytłoczy je swoją mocą. W Piemoncie wina często łączone są z daniami mięsnymi, ciężkimi makaronami i bogatymi risotto. Klasyczne połączenie to Barolo i czerwone mięso (zwłaszcza wołowina, dziczyzna). Drugim klasycznym połączeniem jest delektowanie się tym winem wraz z prostym daniem z makaronu z pokrojonymi w paski białymi truflami na wierzchu lub z risotto truflowym. W sezonie truflowym w Piemoncie, który trwa od października do grudnia każdego roku, lokale w całym Piemoncie oferują to esencjonalne połączenie. Jeśli nie masz dostępu do świeżych białych trufli, olej truflowy lub sól truflowa również się sprawdzą. Jeśli jesteś wegetarianinem to oprócz z grzybami, możesz łaczyć to wino z daniami na bazie roślin strączkowych, takich jak fasolka pinto, czerwona fasola czy soczewica. Intensywne, bogate w białko potrawy będą przeciwwagą dla mocnych tanin w winie. Śmiało podawaj Barolo z serami, najlepiej twardymi i dojrzewającymi. Generalnie staraj się pamiętać o zasadzie, że mocne wino potrzebuje treściwego jedzenia.

Co oznacza Barolo DOCG?

We Włoszech wina wysokiej jakości oznaczane są różnymi kategoriami, które odpowiadają francuskim oznaczeniom AOC (Appellation d’origine contrôlée – „kontrolowane oznaczenie pochodzenia”. Oznaczenia DOC (Denominazione di Origine Controllata) i DOP (Denominazione di Origine Protetta) odpowiadają francuskim AOC i dotyczą win z określonych regionów, które spełniają ustalone normy jakościowe. Natomiast DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) to najwyższa klasa win włoskich, która oznacza wina pochodzące z ściśle kontrolowanych i gwarantowanych obszarów uprawnych. Aby zatem wino mogło cieszyć się oznaczeniem Barolo DOCG będzie musiało spełnić najbardziej restrykcyjne normy związane z jego produkcją więc jest to gwarancja najwyższej jakości.

Ile kosztuje Barolo?

Cena wina Barolo może znacznie się różnić w zależności od producenta, rocznika i jakości. Barolo jest ogólnie rzecz biorąc jednym z najbardziej ekskluzywnych win na rynku. Co prawda jest możliwe znalezienie stosunkowo „taniego” Barolo, zwłaszcza w supermarketach. Należy jednak zachować ostrożność przy zakupie takich win – zbyt niska cena może sugerować zbyt duże kompromisy w jakości co może skutkować rozczarowaniem po otwarciu takiej butelki podczas specjalnej okazji. Typowa butelka Barolo kosztuje kilkaset złotych – za około 200-300 zł można już kupić jakościowe wino tej kategorii. Najbardziej cenione roczniki, z najlepszych lat czy pochodzące z najlepszych parceli na kształt burgundzkich „Cru” mogą osiągać ceny sięgające nawet kilku tysięcy złotych za butelkę. Oznacza to, że najlepsze wina Barolo często są wyborem dostępnym tylko dla zapalonych miłośników win i kolekcjonerów. Cena jest zazwyczaj odzwierciedleniem unikalnych cech rocznika i reputacji producenta. Niemniej Barolo warto próbować, są to wina na tyle potężne i wyjątkowe, że są warte swojej ceny i zapadają w pamięć.

wino barolo

Fot. materiały prasowe producenta Batasiolo

Kiedy Barolo jest gotowe do picia?

Barolo to wino, które wynagradza cierpliwość. Można je spożywać w młodości, zwłaszcza po napowietrzeniu w karafce i energicznym mieszaniu w kieliszku, jednak jego pełnię smaku i charakter najlepiej odkrywa się po kilku latach. Nie oznacza to, że każdą butelkę Barolo należy przechowywać przez dekady, gdyż każdy rocznik różni się, podobnie jak metody uprawy i techniki produkcji wina stosowane przez producentów w całym regionie. Ogólnie rzecz biorąc, warto jednak odczekać co najmniej trzy do pięciu lat przed otwarciem butelki. Barolo wytwarzane w nowoczesnym stylu, z bardziej dojrzałymi owocami i większym wpływem dębu, zazwyczaj jest gotowe do spożycia wcześniej, podczas gdy tradycyjnie produkowane Barolo często potrzebuje więcej czasu, aby rozwinąć pełnię swojego potencjału.

Barolo Batasiolo. O Barolo mówi się, że jest „królem win i winem królów” – jedno z najszlachetniejszych tradycyjnych, czerwonych win włoskich z regionu Piemont, gdzie niegdyś rezydowali monarchowie Królestwa Włoch. Wino Barolo nie jest wytwarzane ze szczepu o tej samej nazwie w, produkuje się je ze szczepu Nebbiolo. Barolo od producenta Batasiolo dojrzewało przez 24 miesiące w beczkach z dębu slawońskiego i dodatkowo przez 4 miesiące w butelce przed wypuszczeniem na rynek. Wino niezwykle eteryczne, intensywne, o aromatach suszonych owoców oraz przypraw. Pełne ciała, surowe, ale równocześnie bardzo aksamitne. Zalecana dekantacja. Wino do medytacji, celebracji, cieszenia się życiem. Idealne wino na prezent, który z pewnością zostanie doceniony.

Barolo Riserva Batasiolo. Barolo dojrzewające minimum 30 miesięcy w beczce ze slawońskiego dębu, a następnie w kadziach ze stali nierdzewnej. Wino niezwykle eleganckie, eteryczne, intensywne w aromaty dojrzałych, suszonych owoców, skóry, smoły, tytoniu, beczki. W smaku delikatne, z odpowiednim poziomem alkoholu, ułożonymi taninami. Zalecana dekantacja. Wino do medytacji, celebracji, cieszenia się życiem. Idealne wino na prezent, który z pewnością zostanie doceniony.

Barolo Vigneto Cerequio Batasiolo. Pochodzące z jednej z najbardziej prestiżowych winnic regionu Barolo – Cerequio. Wino dojrzewające w beczce ze slawońskiego dębu, a następnie w kadziach ze stali nierdzewnej. Głęboki granatowy kolor z delikatnymi pomarańczowymi refleksami. Aromaty balsamiczne z nutami warzyw, kwiatów i przypraw. W magiczny sposób przywołuje wspomnienia kadzidła, wosku, tytoniu i kawy. Ma wytrawny, harmonijny i gładki smak z delikatnymi korzennymi aromatami. Podniebienie o dużej trwałości, pełne, eleganckie, harmonijne i zrównoważone. Wino wybitne, które zapada w pamięć. Idealne jako wyjątkowy prezent lub do zaserwowania, gdy chcemy podkreślić doniosłość danego posiłku.